दोन किनारे एक प्रवाह

 #दोन_किनारे_एक_प्रवाह (भाग - ८२)

संजीवनीच्या आयुष्यात आता नव्या अध्यायाची सुरुवात होणार होती. तिच्या गरोदरपणाचा नववा महिना सुरू झाला होता. एका रात्री अचानक तिला तीव्र प्रसव वेदना सुरू झाल्या. ती बेडवर अस्वस्थपणे कण्हत होती, तिच्या कपाळावर घामाच्या थेंबांनी भरले होते. "राजन…" तिने हलक्या आवाजात हाक मारली.

राजन झटकन उठला आणि तिच्याजवळ धावला. "संजीवनी, घाबरू नकोस, मी आहे तुझ्यासोबत." त्याने तिला आधार देत गाडीत बसवलं आणि हॉस्पिटलकडे निघाला. रस्त्यात तिचा हात घट्ट धरून तो तिला धीर देत होता. "सगळं ठीक होईल, थोडं सहन कर."

हॉस्पिटलच्या बाहेर राजन अजूनही बेचैन पावलांनी फिरत होता. आत संजीवनी प्रसूतीच्या वेदनेत तडफडत असताना त्याला स्वतःची असहाय्यता जाणवत होती. त्याच्या मनात गोंधळ होता—संजीवनीबद्दलची अपराधी भावना, रजनीच्या आठवणींचा पाठलाग आणि आता त्याच्या बाळाच्या जन्माची उत्सुकता. आणि मग, त्या शांत रात्रीत एक कोवळा स्वर घुमला—निधीचा पहिला रडण्याचा आवाज. त्या आवाजाने त्याच्या मनातलं सगळं काही क्षणभर थांबवलं.

डॉक्टर बाहेर आले, त्यांच्या चेहऱ्यावर एक स्मित होतं. "डॉ. राजन, तुम्हाला मुलगी झाली आहे. आई आणि बाळ दोघंही ठणठणीत आहेत," त्यांनी सांगितलं.

राजनला अतिशय आनंद झाला. "मुलगी?" त्याचा आवाज कापरा झाला होता.

"हो. अतिशय गोंडस परी ," डॉक्टर म्हणाले.

राजनच्या चेहऱ्यावर एक अनामिक आनंद उमटला, पण त्याच वेळी त्याच्या मनात एक धडधड सुरू झाली. तो आत धावला, पण नर्सने त्याला थांबवलं. "थोडं थांबा, आम्ही आई-बाळाची काळजी घेतोय," ती म्हणाली. तो बाहेर बसला, पण त्याच्या हातातली बेचैनी थांबत नव्हती.

काही वेळाने नर्स बाहेर आली आणि एका छोट्या कपड्यात गुंडाळलेली निधी त्याच्या हातात ठेवली. तिची गुलाबी त्वचा, नाजूक हातांच्या घट्ट मुठी, आणि डोक्यावरचे मऊ काळे केस पाहून राजनचा श्वास थांबला. तिचं नाक आणि ओठ त्याच्यासारखे. "माझं बाळ…" त्याच्या आवाजात एक सौम्यता होती, आणि त्याच्या डोळ्यांत अश्रू तरळले. त्या छोट्याशा जीवाला हातात धरताना त्याला वाटलं की त्याचं संपूर्ण जग तिथेच सामावलं होतं. रजनीच्या आठवणी, संजीवनीशी असलेला तणाव—सगळं क्षणभर बाजूला पडलं.

काही दिवसांनंतर संजीवनी आणि बाळाला घरी आणलं गेलं. राजनने संजीवनीची खूप काळजी घेतली. तिला पुरेशी विश्रांती मिळावी म्हणून तो रात्री बाळाला सांभाळायचा, तिच्यासाठी पौष्टिक जेवण बनवायचा. त्याच्या या बदललेल्या वागणुकीमुळे संजीवनीच्या मनात त्याच्याबद्दल थोडीशी आपुलकी निर्माण होऊ लागली होती. पण हे सगळं फार काळ टिकणार नव्हतं.

एक दिवस दोघं बाळाचं नाव ठेवण्यावर बोलत होते. राजन उत्साहाने म्हणाला, "संजीवनी, मला ‘निशा’ हे नाव खूप आवडतं.  शांत, सुंदर आणि गूढ. आपल्या मुलीला हे नाव शोभेल."

संजीवनीचा चेहरा क्षणात बदलला. तिच्या डोळ्यांत राग आणि वेदना दाटून आल्या. "निशा? निशा म्हणजे रात्र, आणि रात्र म्हणजे रजनी! तू अजूनही तिला विसरला नाहीस, होय ना?" तिचा आवाज थरथरत होता. "तुझ्या मनात अजूनही तीच आहे, आणि हे नाव हे त्याचंच लक्षण आहे."

राजन हबकला. "संजीवनी, असं काही नाही. मला फक्त हे नाव आवडलं म्हणून मी सुचवलं. तू गैरसमज करून घेऊ नकोस."

पण संजीवनी ऐकायच्या मनःस्थितीत नव्हती. "नाही, राजन. मला माझ्या मुलीचं नाव ‘निधी’ ठेवायचं आहे. निधी म्हणजे खजिना, संपत्ती. निधी म्हणजे जीवनातील खरा खजिना आहे."

माझं बाळ माझ्यासाठी एकमेव निधी आहे. तुला काही म्हणायचं असेल तर तू तुझ्या आवडीचे ठेव, पण मी निधी हे नावच ठेवणार."

राजनने समजावण्याचा खूप प्रयत्न केला. "संजीवनी, मला तुझ्यावर आणि आपल्या मुलीवर खरंच प्रेम आहे. या नावाच्या वादासाठी आपल्यातलं नातं तुटू देऊ नकोस."

पण संजीवनीच्या मनात पुन्हा एकदा विश्वासघाताची जखम उफाळून आली होती. "तुझं माझ्यावर प्रेम असेल तर तुला माझ्या भावना समजल्या असत्या. पण तू फक्त स्वतःचाच विचार करतोस. मला विचार करायला वेळ हवा आहे, राजन. मला एकटं सोड."

त्याने कितीही विनवणी केली तरी ती ऐकली नाही. त्या दिवसापासून दोघं एकाच घरात राहत होते, पण त्यांच्यातलं अंतर वाढतच गेलं. संजीवनी बाळाच्या संगोपनात स्वतःला झोकून देत होती, तर राजन तिच्या जवळ जाण्याचा प्रयत्न करत होता, पण ती त्याला दूरच ठेवत होती.

---

काही दिवसांनी बाळाचं बारसं ठरलं. संपूर्ण घर आनंदाने उजळून निघालं. नातेवाईक, मित्रमंडळी, सगळ्यांचीच लगबग सुरू होती. अंगणात रंगीबेरंगी फुलांनी सजवलेली तोरणं लावली होती, आणि घरभर मंगलसंगीताची मधुर लकेर पसरली होती. गोडधोड पदार्थांचा सुवास हवेत दरवळत होता. त्या आनंदमय गडबडीतही संजीवनी एका वेगळ्याच भावविश्वात होती.

बाळाचं नाव ‘निधी’ जाहीर करण्यात आलं. संजीवनीच्या चेहऱ्यावर हळुवार हसू उमटलं. तिने आपल्या चिमुकल्या लेकराला हळूच मिठीत घेतलं. तिच्या डोळ्यात आनंदाच्या साठलेल्या अश्रूंमध्ये आई होण्याचा अपार अभिमान दाटून आला. पण त्याच वेळी, ती जेव्हा राजनकडे पाहू लागली, तेव्हा तिच्या नजरेतील चमक कुठेतरी विरून गेली. तिचे डोळे निर्विकार झाले—थंड, कठोर आणि अनभिज्ञ.

राजनही सगळ्यांसमोर हसतमुखाने वावरत होता. पाहुण्यांचे स्वागत करत होता, पण त्याच्या आत खोलवर अपराधाच्या भावनेने एक वावटळ उठली होती. निधीच्या जन्माने एक नव्या सुरुवातीची संधी मिळाली होती, पण नावावरून झालेल्या कटू वादामुळे त्यांच्यातील दुरावा अजूनही कायम होता. संजीवनीच्या गप्पगर्द डोळ्यांनी त्याला स्पष्ट जाणवून दिलं होतं—तिच्या मनातील दुखावलेपण अजूनही कोरडं पडून टिकून आहे.

बारशाचा सोहळा आनंदात पार पडला, सभोवतालचे लोक हसत-गप्पा मारत होते, पण संजीवनी आणि राजन मात्र एकमेकांसाठी गूढ शांततेत हरवून गेले होते. नातेवाईकांच्या गडबडीतही त्यांचं मन एकमेकांपासून कितीतरी दूर होतं. निधी त्यांच्या नात्याचं एक नवं प्रतिबिंब होतं, पण त्या नात्याच्या आरशात सध्या फक्त तडेच उमटले होते...

संजीवनीच्या मनात एकाच वेळी दोन भावना दाटल्या होत्या—एक मातृत्वाचा आनंद आणि दुसरी वेदना, जी तिच्या आणि राजनच्या नात्यातील तणावामुळे सतत वाढत होती. ती आपल्या बाळाला हृदयात घट्ट धरून बसली होती, जणू काही तिच्या प्रेमाची आणि अस्तित्वाची एकमेव खूण आता हेच छोटंसं जीव होतं.

रात्री उशिरा बाळ झोपल्यानंतर ती बाळाच्या पाळण्याजवळ बसून त्याच्या लहानशा बोटांना आपल्या बोटांनी हलकेच धरत म्हणाली, "माझी छोटीशी निधी, तू माझं सर्वस्व आहेस. मी तुझ्यावर दुःखाची सावलीही पडू देणार नाही." तिच्या डोळ्यांतून एक अश्रू ओघळला.

त्याच वेळी राजन दाराच्या उंबरठ्यावर उभा होता. त्याने तिच्या शब्दांमध्ये एक दु:खाची किनार दिसली. त्याने पुढे येण्याचा प्रयत्न केला, पण तिची नजर बघून तिथेच थांबला.

तो हळूच पुढे सरसावत म्हणाला, "संजीवनी, आपण एकत्र बसून बोलू शकतो का?"

संजीवनीने त्याच्याकडे पाहिलं. तिच्या डोळ्यांत थकवा आणि वेदना होती. "राजन, आता उशीर झालाय. मी फक्त माझ्या मुलीसोबत वेळ घालवायचा आहे."

राजन निराश झाला. त्याला जाणवत होतं की त्यांच्या नात्यात दुरावा फक्त नावाच्या वादामुळे नव्हता. तो काहीतरी बोलणार इतक्यात बाळ हलकसं कुरकुरलं आणि संजीवनी पुन्हा त्याच्याकडे वळली.

राजनने एक दीर्घ श्वास घेतला आणि माघारी वळत मनाशीच ठरवलं—"संजीवनीला माझ्यावर पुन्हा विश्वास ठेवायला वेळ लागेल, पण मी तिच्या आणि निधीच्या आयुष्यातून बाहेर जाणार नाही."

तो खोलीबाहेर पडला, पण त्याच्या मनात एक नवा संकल्प जागा झाला होता—आपल्या चुकांची परतफेड करण्याची, तिच्या विश्वासाला पुन्हा मिळवण्याची.

---

पुढे काय होईल? राजनला संजीवनीचा विश्वास परत मिळवता येईल का? की त्यांच्या नात्यातील दुरावा आणखी वाढेल? जाणून घेण्यासाठी पुढील भाग वाचा…

क्रमशः…